Tours 
Artificial Intelligence zorgt momenteel voor grote verdeeldheid in de kunstwereld. Waar kunststudenten vrezen voor hun toekomst, zijn early adaptors razend enthousiast over de mogelijkheden. Digitaal kunstcollectief SMACK zette AI in voor een bijzondere visuele feedback-loop. Het nieuwe gevelkunstwerk ‘Speculum Reversion’ is wereldwijd één van de eerste niet-schermgebaseerde kunstwerken in de openbare ruimte, gemaakt met AI.
In 2016 lieten Ton Meijdam, Thom Snels en Béla Zsigmond (SMACK) zich voor het eerst inspireren door ‘De Tuin der Lusten’, dit raadselachtige werk werd ruim 500 jaar geleden door schilder Jheronimus Bosch gemaakt. Het verbeeldt waarschijnlijk een ‘schijnparadijs’, waarin de mensheid geen besef van gevaar en geen kennis van goed en kwaad kent. Twee jaar lang werkte SMACK aan ‘Speculum’, een geanimeerde hedendaagse interpretatie van het beroemde drieluik dat middels een rijkdom aan visuele verhalen reflecteert op onze identiteit en samenleving. Het wordt permanent tentoongesteld in Madrid, op steenworp afstand van het origineel van Bosch.
Foto door Edwin Wiekens
Door de ogen van Bosch
Met behulp van AI onderzocht SMACK of een omgekeerde interpretatie ook mogelijk is: hun werk ’Speculum’ door de ogen van Bosch. Uit duizenden experimenten werden digitale beeldelementen gegenereerd. Met behulp van prompts zijn talloze versies gemaakt, welke vervolgens als een collage tot een geheel zijn samengebracht. “Je wordt overrompeld door de reikwijdte, precisie, kwaliteit en het enorme gemak waarmee AI een beeld creëert. Tegelijkertijd kan dit ontmoedigend en frustrerend werken, wanneer je bedenkt hoeveel moeite het zou kosten als je het zelf zou moeten doen”, zegt Thom.
Artificial Intelligence
Waar andere kunstenaars vrezen voor verlies van oorspronkelijkheid, weet SMACK kunstmatige intelligentie in te zetten op een manier die hun praktijk aanvult. Het is niet gemakkelijk om met AI- software te werken, geeft het drietal aan: “Soms denk je dat je de techniek onder controle hebt, maar dan slaat het programma plotseling een andere richting in. Alsof je samenwerkt met iemand die last heeft van acuut geheugenverlies en zich niet kan herinneren wat hij een minuut geleden heeft gedaan.” Maar, vullen ze aan: “Dat is juist ook erg vermakelijk en vaak inspirerend, gezien de verrassende resultaten die zulke ongeleide experimenten opleveren.”
Na de eerste fase van verbazing en frustratie richt SMACK zich nu op het inzetten van de nieuwe technologie als verlengstuk om ideeën sneller en efficiënter tot uitdrukking te brengen: “We zitten midden in een grote verschuiving en we moeten onszelf opnieuw leren verhouden tot de tools die we gebruiken. Dit begon ooit met potlood en papier en heeft zich, na vele veranderingen, ontwikkeld tot het gebruik van een scherm, een muis, een toetsenbord en ingewikkelde 3D- software.”
Foto door Edwin Wiekens
Geveldoek
Met behulp van geavanceerde technologie werd het digitale kunstwerk omgezet in een panorama print van maar liefst 53 meter breed en 8 meter hoog. De interpretatie van middeleeuws naar hedendaags en weer terug naar het tijdperk van Bosch maakt dat er veel te ontdekken is in het werk. Met de nieuwe beelden creëerde AI ook nieuwe verhalen waarin tijdperken versmelten. Toeschouwers kunnen hun eigen fantasie en interpretatie er flink op loslaten.
Zoals alle kunstwerken van Blind Walls Gallery is ook dit werk gebaseerd op een bijzonder Bredaas verhaal. Zo was de Bredase Nassau Engelbrecht II (1483 – 1538) waarschijnlijk de opdrachtgever van het originele kunstwerk. Hij schonk het aan Hendrik III van Nassau en zijn vrouw Mencia de Mendoza. Dit koppel bracht de verlichting, via Breda, naar de Lage Landen. Met dit kunstwerk laat Breda ook nu zien open te staan voor vernieuwing op het gebied toegepaste technologie en creativiteit.
Foto door Edwin Wiekens